زبان‌ها و گویش‌های ایرانی
نقش‌نماها در گویش ابوزیدآبادی
نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
چکیده
ابوزیدآبادی نام یکی از گویش‌های ناحیۀ مرکزی ایران است. این گویش در بخش کویرات شهرستان آران و بیدگل (استان اصفهان) به مرکزیت شهر ابوزیدآباد رایج است. ابوزیدآبادی، همانند گویش‌های دیگر ناحیۀ مرکزی ایران، به‌رغم همۀ عواملی که ممکن است باعث نابودی یک گویش شود، خوشبختانه کمتر تحت تأثیر زبان فارسی قرار گرفته و درنتیجه بسیاری از ویژگی‌های کهن را به‌خوبی پاسداری کرده است. در بین این مشخصه‌ها، ازجمله حضور جنس دستوری و رواج قابل ملاحظۀ پیشوندهای صرفی و اشتقاقی و...، نقش‌نماها و عملکرد آنها قابل توجه است. به‌عنوان نمونه می‌توان به‌کاربرد حرف اضافۀ پیشین یا پسین یا کاربرد دو حرف اضافه، در پس و پیش از متمم، اشاره کرد. حرف اضافۀ «را»، به‌جز چند مورد ـ که معمولاً عیناً مقتبس از فارسی است ـ همیشه به‌معنای «برای» است و درنتیجه در ابوزیدآبادی ظاهراً نقش‌نمای مفعول مستقیم نیست. کسرۀ اضافه، به‌جز در برخی از ترکیب‌‌ها، به‌کار نمی‌رود. چنان‌که این مقاله نشان می‌دهد، گردآوری و ثبت نقش‌نماها، با ارائۀ شواهد متعدد، و تجزیه و تحلیل آنها راه فهم بهتر و بیشتر این گویش را از منظر «نحو» هموارتر می‌سازد.
کلیدواژه‌ها
)